Chomiki Campbella - czy można razem?

Ryzyko agresji i konfliktów

Badania oraz wieloletnie obserwacje hodowców i opiekunów pokazują, że zarówno samce, jak i samice chomików Campbella mogą przejawiać silną agresję wobec współlokatorów, szczególnie po osiągnięciu dojrzałości płciowej. W początkowym okresie młode osobniki mogą wydawać się zgodne, bawią się razem, śpią w jednej kryjówce i korzystają ze wspólnych zasobów. Jednak wraz z dorastaniem rośnie ich potrzeba wyznaczenia własnego terytorium, a to prowadzi do coraz częstszych napięć. Początkowo mogą one objawiać się subtelnie - przepychaniem, gonitwami czy drobnymi ugryzieniami. Z czasem jednak konflikty często eskalują do poważnych walk, które kończą się głębokimi ranami kąsanymi, a nawet śmiercią słabszego osobnika.

Co istotne, agresja nie dotyczy wyłącznie samców, jak bywa błędnie sądzona w przypadku innych gatunków gryzoni. Samice chomików Campbella są równie terytorialne, a ich zachowania obronne bywają jeszcze bardziej zdecydowane. Właśnie dlatego eksperci od behawioru małych ssaków oraz lekarze weterynarii zgodnie podkreślają, że najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest trzymanie tych chomików osobno. Oddzielne klatki minimalizują ryzyko stresu, obrażeń i zapewniają każdemu zwierzęciu poczucie kontroli nad własną przestrzenią, co przekłada się bezpośrednio na ich dobrostan.

Wpływ hormonów na agresję

Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że agresja u chomików Campbella - podobnie jak u wielu innych gatunków zwierząt - jest ściśle powiązana z gospodarką hormonalną i nasila się w okresach zwiększonej aktywności płciowej. Jednak badania naukowe nad samicami tego gatunku wykazały, że ich agresja terytorialna nie zależy wprost od poziomu hormonów płciowych, takich jak estradiol czy progesteron. Innymi słowy, nawet po zabiegach wpływających na gospodarkę hormonalną, np. kastracji czy sterylizacji, samice mogą nadal przejawiać silne zachowania obronne i niechęć wobec innych osobników.

Oznacza to, że źródła agresji tkwią głębiej - w instynktach gatunkowych i biologii chomików Campbella. Silna potrzeba obrony własnego terytorium i zasobów (pożywienia, gniazda, kryjówek) jest u nich wrodzona i nie znika wraz ze zmianami hormonalnymi. To ważna wskazówka dla opiekunów, którzy liczą, że zabiegi chirurgiczne mogą ułatwić wspólne trzymanie tych zwierząt - w praktyce nie rozwiązuje to problemu, a ryzyko agresji wciąż pozostaje wysokie.

Skąd wzięło się przekonanie, że chomiki Campbella można trzymać razem?

Przekonanie o tym, że chomiki Campbella nadają się do wspólnego trzymania, w dużej mierze wynika z praktyk spotykanych w sklepach zoologicznych oraz hodowlach. Młode osobniki, które dopiero opuszczają gniazdo, bywają czasowo trzymane razem w jednej klatce - są wtedy mniej konfliktowe i sprawiają wrażenie zwierząt stadnych. Dla sprzedawcy to również wygodne rozwiązanie, bo pozwala oszczędzić miejsce i prezentować zwierzęta w grupie, co bywa atrakcyjniejsze wizualnie dla potencjalnych nabywców. Niestety, taka sytuacja trwa tylko do momentu, gdy chomiki dorosną i zaczną bronić swojego terytorium.

Dodatkowo w obiegu funkcjonuje wiele uproszczonych lub przestarzałych porad, które powielają mit o „towarzyskich chomikach”. Często pojawia się on w internecie, gdzie informacje powielane są bez sprawdzania ich źródła. W efekcie wielu początkujących opiekunów ma wrażenie, że trzymanie Campbelli razem jest normą, a samotne życie jest dla nich czymś nienaturalnym. Tymczasem w rzeczywistości to właśnie samotne utrzymanie zapewnia im spokój, bezpieczeństwo i dobrostan.

Rekomendacje dotyczące trzymania chomików Campbella

Najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest trzymanie chomików Campbella w oddzielnych klatkach, co pozwala całkowicie uniknąć ryzyka poważnych konfliktów. Dzięki temu każdy osobnik ma do dyspozycji własne terytorium, kryjówki, kołowrotek i zasoby pokarmu, a opiekun zyskuje pewność, że żaden z nich nie zostanie narażony na obrażenia ani chroniczny stres.

Jeżeli jednak ktoś zdecyduje się na próbę wspólnego trzymania dwóch chomików Campbella, to muszą one:

• pochodzić z tego samego miotu,
• być razem od pierwszych dni życia,
• dorastać w tym samym środowisku, bez przerw w kontakcie.

Nawet w takich warunkach należy pamiętać, że harmonijna koegzystencja nigdy nie jest gwarantowana. Konflikty mogą pojawić się nagle - często wtedy, gdy chomiki osiągają dojrzałość płciową lub gdy ich relacja zostaje zaburzona przez stres, chorobę albo zmianę w otoczeniu. Właśnie dlatego konieczna jest stała obserwacja. Do pierwszych niepokojących sygnałów należą: przepędzanie z miski, powtarzające się gonitwy, podgryzanie, wokalizacja ostrzegawcza czy unikanie kontaktu przez jednego z osobników. Zlekceważenie takich objawów może prowadzić do poważnych obrażeń.

Opiekun powinien być zawsze przygotowany na konieczność natychmiastowego rozdzielenia zwierząt - co w praktyce oznacza posiadanie drugiej klatki lub przynajmniej zestawu awaryjnego. Częstym błędem jest próba ponownego łączenia chomików po poważnej kłótni - zazwyczaj kończy się to jeszcze większą agresją. Dlatego większość ekspertów zaleca, by nie ryzykować i od początku planować oddzielne utrzymanie, co zapewnia zwierzętom spokój, bezpieczeństwo i lepszą jakość życia.

Podobieństwo do chomika dżungarskiego

Chomiki Campbella są niezwykle podobne do chomików syberyjskich (zwanych też dżungarskimi) - oba gatunki mają zbliżoną wielkość, kształt ciała i charakterystyczny ciemny pas biegnący wzdłuż grzbietu. Różnice w umaszczeniu bywają subtelne i często trudne do zauważenia dla niewprawnego oka. To właśnie dlatego w sklepach zoologicznych i w ogłoszeniach internetowych często dochodzi do pomyłek, a nawet do błędnego oznaczania gatunków.

Warto podkreślić, że mimo podobieństwa wizualnego oba gatunki różnią się pod względem zachowań społecznych i tolerancji wobec innych osobników. Eksperymenty polegające na łączeniu ich ze sobą - czy to Campbelli z Campbelli, czy Campbelli z dżungarem - mogą skończyć się tragicznie, ponieważ konflikty terytorialne u tych zwierząt bywają gwałtowne i często prowadzą do ciężkich obrażeń lub śmierci jednego z chomików. Z tego powodu jedyną bezpieczną rekomendacją jest utrzymywanie każdego chomika osobno, niezależnie od tego, do którego gatunku należy.

Najważniejsze wnioski dla opiekuna

• Chomiki Campbella są z natury terytorialne i preferują życie w pojedynkę.
• Wspólne trzymanie wiąże się z wysokim ryzykiem agresji i konfliktów, które mogą zakończyć się poważnymi obrażeniami lub śmiercią jednego z chomików.
• Najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest oddzielne utrzymanie, które zapewnia im spokój, bezpieczeństwo i dobrostan.
• Jeśli mimo wszystko podejmiesz próbę wspólnego trzymania, pamiętaj o stałej obserwacji i gotowości do natychmiastowego rozdzielenia zwierząt.

Bibliografia

1. Wynne-Edwards, K. E., & Lisk, R. D. (1987). Behavioral interactions differentiate Djungarian (Phodopus campbelli) and Siberian (Phodopus sungorus) hamsters. Canadian Journal of Zoology, 65(9), 2229-2235.
2. Ferreira-Nuño, A., Morales-Otal, A., & Paredes, R. G. (2020). Territorial aggression by dwarf hamster females (Phodopus campbelli): A hormonal approach. Aggressive Behavior, 47(2), 203-210.
3. Wynne-Edwards, K. E. (2003). From dwarf hamster to daddy: the intersection of ecology, evolution, and physiology that produces paternal behavior. Advances in the Study of Behavior, 34, 207-302.
4. RSPCA (2024). Keeping Hamsters Together. Royal Society for the Prevention of Cruelty to Animals.
5. California Hamster Association (2024). Dwarf Hamsters Are Social.
6. Huhman, K. L., et al. (2017). Social housing and social isolation: Impact on stress indices and energy balance in male and female Syrian hamsters. PLOS ONE, 12(8), e0177909.
7. Dulka, B. N., et al. (2018). Dominance relationships in Syrian hamsters modulate neuroendocrine and behavioral responses to social stress. PMC (PubMed Central), 6309596.
8. Campbell, C. S., et al. (1980). Changes in social behavior of the male golden hamster accompanying photoperiodic changes in reproduction. ScienceDirect.